Zawodowcy z Kaukazu

źródło: EAST NEWS

Pomnik ku czci gruzińskich oficerów kontraktowych służących w Wojsku Polskim i poległych podczas II wojny światowej. Park Wolności na terenie Muzeum Powstania Warszawskiego

źródło: Wikimedia Commons

Generał brygady Aleksander Czcheidze (1873–1941) został aresztowany i zamordowany przez NKWD

źródło: Wikimedia

Kontradmirał Jerzy Tumaniszwili (1916–2010) – oficer Marynarki Wojennej II RP, uczestnik II wojny światowej

źródło: Wikimedia Commons

Podpułkownik Walerian Tewzadze (1894–1985) we wrześniu 1939 r. dowodził północnym odcinkiem obrony Warszawy

Pułkownik Gwelesiani kierował obroną Krakowa, a kapitan Łomidze dowodził legendarnym okrętem „Gryf". Gruzińscy oficerowie kontraktowi II RP do samego końca dochowali wierności Polsce walczącej z niemiecką okupacją.

Pamiętam wszystko bardzo dokładnie. Cudowne lata, jakie spędziłem w Polsce, i wielkie szczęście, jakiego doświadczyłem w trakcie tych lat, pozostaną w mojej pamięci na zawsze! Żaden, nawet mały, detal nie umknął mojej pamięci. Pamiętam to wszystko i wszystko kocham, każdą minutę spędzonego tu czasu. Polska i Polacy pozostaną zawsze bardzo blisko mojego serca. Służyłem w Wojsku Polskim i mam największy szacunek dla polskiego żołnierza. Polacy są dobrzy, mają gorące serca, są całkowicie uczciwi. Są bardzo odważni, kochają swoją ojczystą ziemię i są w każdej chwil gotowi do poświęcenia życia za swój kraj. Polacy są prawdziwymi patriotami i ludźmi głęboko religijnymi. Jestem wdzięczny, że Polska udzieliła nam, Gruzinom, tak ciepłej gościny, że zaakceptowano nas tu jako równych i że przyjęto naszych oficerów do Wojska Polskiego. My wcale nie czuliśmy się tu imigrantami" – tak po wielu latach pisał w swoich wspomnieniach Dimitri Shalikashvili – gruziński żołnierz, który jako jeden z pierwszych w 1921 r. podpisał kontrakt z Wojskiem Polskim i nad Wisłą awansował do stopnia rotmistrza, a potem brał udział w walkach o wolną Polskę. Pisał te słowa 15 lat po II wojnie światowej, w 1960 r. w Stanach Zjednoczonych, gdzie udało mu się dotrzeć bezpiecznie razem z rodziną. Shalikashvili był...